روزنامه نگاری زرد چیست؟

منبع - وبلاگ  مطالعات فرهنگی و رسانه

روزنامه نگاری زرد  در آمریکا و تقریبا در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم شکل گرفت. علت استفاده از واژه زرد به داستان های محبوب کودکان و نوجوانان بر می گردد که در  آن اسم یکی از قهرمانان این داستان ها که بسیار هم طرفدار پیدا کرده بود با اسم زرد نوشته می شد. این نوع داستان ها روی اوراق یک برگی با کیفیت پایین، قیمت بسیار ارزان و تیراژ بالا تولید می شد. این نشریات ارزش خبری چندانی نداشتند و بیشتر محتوای آنها تفریحی و تفننی بود. اخبار ارائه شده در آنها پیرامون کودکان ، قتل عروسی ، روابط خصوصی افراد معروف و... بود....

به تدریج و با گذشت چندی واژه روزنامه نگاری زرد(Yellow Jornalism) به روزنامه نگاری سطحی و عامه پسند معروف شد و تا امروز نزد روزنامه نگاری زرد در اغلب موارد معنا و مفهومی منفی در درون خود پرورانده است و مورد انتقاد شدید بسیاری از محافل علمی و آکادمیک قرار گرفته است .بواقع اصطلاح روزنامه نگاری زرد  برای استفاده غیر مشروع از ژرنالیسم و دوری از هر گونه از اخلاق حرفه ایی به کار برده می شود.در تعریف روزنامه نگاری زرد آورده می شود که : ″روزنامه نگاری زرد به آن نوع روزنامه نگاری گفته می شود که با استفاده از روش های عوام گرایانه می کوشد مخاطبان بیشتری جذب کند″. (سلطانی فر.1383 :108).علت عوام گرایانه بودن این نشریات را عدم پیروی آنها از معیار های روزنامه نگاری روشنفکرانه و علمی می دانند که در آن ویژگی های نخبه گرایی تداعی نمی شود. اغلب این نوع روزنامه نگاری را به عنوان روزنامه نگار جنجالی می شناسند که متکی بر احساسات مخاطبان است.

ویژگی های این گونه نشریات به شرح زیر توصیف می گردد:

·        مطالب خود را بسیار با اهمیت جلوه می دهند و تاکتیک های برجسته سازی ابزار دست آنهاست

·        تیتر های بزرگ چند ستونی دارند

·        صفحه نخست آنها مملو از سوژه های مختلف در ارتباط با سیاست های داخلی و ملی ،جنگ ، دیپلماسی ،ورزش ،مسائل اجتماعی و...است که به شکل مختلط است

·        این نشریات مملو از عکس ،گرافیک و نقشه اند

·        گاهی اوقات صفحه اول تنها یک مقاله با عکس بزرگ و خارج از اندازه های استاندارد را در بر می گیرد

مو ضوعاتی چون سینما ، بازیگران ، ورزش، ورزشکاران.حوادث ،خشونت، و سکس از جمله موضوعات همیشگی رسانه های زرد هستند.(سلطانی فر.1383 : 113)

 

از دیگر ویژگی های که به این مطبوعات نسبت می دهند″جلب توجه خوانندگان به هر بهایی است″ ،یعنی اینکه روزنامه نگاری زرد تلاش میکند به منظور افزایش تیراژ خود ،از تاکتیک هایی مانند جنجال سازی باتکیه بر احساسات زود گذر و تب دار و داستان پردازی های دراماتیک بهره گیرد.

روزنامه نگاری زرد از وجهی دیگر با محیط فرهنگی که در آن تولید می شود ارتباط تنگاتنگی دارد و از آن متاثر است. همچنین استقبال از رسانه های زرد و شیوه های زرد نویسی در رسانه ها با نوع جامعه ای که این رسانه ها برای آنها پیام می فرستند نیز ارتیاط مستقیم دارد.برای مثال تاکتیک های زرد نویسی در ایران بسیار متفاوت از مشابه آن در غرب می باشد برای نمونه مطبوعات زرد در ایران نمی توانند در مورد سکس مطلبی بنویسند و رعایت نکات اخلاقی در این زمینه الزامی است که از طرف جامعه اعمال می شود ،از طرف دیگر ارائه مطالب بدون منبعی معتبر در نشریات زرد ایرانی بسیار بیشتر از نوع خارجی ان است.

همچنین″  نشریات زرد به علت اینکه کارکرد محلی دارند ، در نتیجه سوژه های خود را از منطقه جغرافیایی انتخاب میکنند″ (سلطانی فر 111).

باوجود فراوانی بسیار زیاد در  نقد این مطبوعات گاه به جنبه های مثبت این گونه مطبوعات نیز اشاره می شود و آن را دارای کارکردهای مثبتی هم می دانند.

این مطبوعات را اگر به عنوان جزئی از زندگی روزمره کسانی در نظر آوریم که به طور مداومی از آنها استفاده میکنند ،می تواند تلطیف کننده زندگی باشد، و به عنوان راهی برای گریز از علم و دنیای واقعی باشد، شایعه بسازد ، و حرفهای آنها را در غالب های بسیار شخصی به گونه ایی که دیگر مطبوعات نمی تواند بیان کنند را به زبان عامیانه و همگانی در اختیار مخاطبان خویش قرار دهد.

سایر مطبوعات معمولا از ادبیات رسمی و جدی استفاده میکنند″ ادبیات رسمی و جدی معمولا از سنت های قراردادی و رسمی زبان معیار پیروی می کنند و مطبوعات جدی نیز دارای همین خصوصیات هستند .یعنی در این گونه از نوشته ها نویسنده کوشش میکند که به متن پر طمطراق فنی همراه با آرایه های ادبی در زمان خود دست یابد ″ (فکوهی:1385).

در حالی که مطبوعات زرد آنچه را که برای مخاطبانش غیر قابل دسترسی است ساده می کند ،باتکیه بر این نکته که هر عمومی شدنی به معنای نازل و غیر اصیل شدن آن نیست.

رسانه های زرد نیاز به شایعه گفتن و شنیدن را بر طرف می کنند و در واقع پاسخگوی نیاز برآورده نشده مخاطبان خویش هستند . خرید آنها توسط مردم ممکن است به این علت باشد که آنها به دنبال چیزهایی هستند که به آنها گفته نمی شود .

این نشریات میتوانند به شیوه ایی بسیار مردمی با لایه های زیرین جامعه در تماس باشند. همچنین می توانند بدون پرده پوشی های رسمی و جدی به زندگی و فرهنگ مردم عادی بپردازند، اینکه شادی آنها چیست ،غم و ماتمشان چگونه است ، از چه رنج می برند ،چه نگاهی به حاکمان دارند و....