نگاهی به 27 اردیبهشت ماه؛ روز جهانی ارتباطات و روابط عمومی

منبع - سایت nagahan

چند سالیست که فعالان عرصه علوم ارتباطات و روابط عمومی در کشورمان روز هفدهم ماه مه مصادف با 27 اردیبهشت ماه را با عنوان روز ارتباطات و روابط عمومی گرامی می‌دارند. روزی که با وجود جدید بودن آن در کشورمان، تاریخچه‌ای دیرینه دارد و به هفدهم مه سال 1969 بر می‌گردد.

جامعه بین الملل سال ها پیش به اهمیت ارتباطات نوین پی برد و برای گام نهادن به دنیای فناوری های نوین ارتباطی، در هفدهم مه 1865 میلادی با تشکیل اتحادیه ی تلگرافی بین المللی در ژنو، ارتباطات را به عنوان رشته یی جهانی و بین المللی مورد توجه قرار داد.

 این اتحادیه در سی ام اکتبر 1906 میلادی در کنفرانسی شکل گیری اتحادیه ی رادیو و تلگرافی بین الملل را به تصویب رساند، 26 سال بعد این 2 اتحادیه با یکدیگر متحد شدند و اتحادیه ی بین المللی ارتباطات راه دور یا اتحادیه ی جهانی مخابرات (ITU) را شکل دادند و این گونه مجمع عمومی سازمان ملل متحد هفدهم ماه مه را به عنوان روز جهانی ارتباطات و جامعه اطلاعاتی نام گذاری کرد.

در ایران نیز به پیروی از سایر ملل این روز را که مصادف است با 27 اردیبهشت ماه به عنوان روز ارتباطات و روابط عمومی نام گذاری کرده‌اند و چند سالیست که معمولان تحت عنوان هفته روابط عمومی گرامی داشته می‌شود و در سال 95 نیز گرامیداشت هفته روابط‌عمومی از 27 اردیبهشت لغایت 2 خرداد ماه در سراسر کشور برگزار می‌شود.

 

 روابط عمومی چیست؟

اصطلاح روابط عمومى، ترجمه واژه انگلیسى public Relations براى نخستین بار در آمریکا و در اتحادیه راه آهن به کار برده شد و در ایران نیز نخستین بار در شرکت نفت به کار رفته و اولین روابط‌عمومی کشور در این شرکت ایجاد شد.

در این سال‌ها تعاریف گوناگونى از روابط عمومى از سوى صاحبنظران، کارشناسان و مؤلفان کتاب‌هاى این رشته بیان شده است که از جمله آنها می‌توان به رکس هارلو از پیشقدمان روابط عمومى در جهان اشاره کرد که مى‌گوید: روابط عمومى دانشى است که به وسیله آن سازمان‌ها آگاهانه مى‌کوشند، بر مسئولیت اجتماعى خویش عمل کنند تا بتوانند، تفاهم و پشتیبانى کسانى را که براى توسعه اهمیت دارد، به دست آورند .

انجمن جهانى روابط عمومى نیز گفته در این باره گفته است:  روابط عمومى بخشى از وظایف مدیریت سازمان است و عملى ممتد، مداوم و طرح ریزى شده است که از طریق آن افراد و سازمان ها مى کوشند تا تفاهم و پشتیبانى کسانى را که با آنها سرو کار دارند، به دست آورند .

با این تفاسیر به طور کلی می‌توان گفت که روابط عمومی کار روبه‌رو شدن یک سازمان یا موسسه را با مخاطبانش از طریق پرداختن به موضوعات و مطالب و اخباری انجام می‌دهد که به منافع مشترکشان مربوط است. سخنرانی در کنفرانس‌ها، کار با رسانه‌ها، ارتباطات بحران، اشتغال به امور اجتماعی از طریق رسانه‌ها و ارتباط با کارکنان در زمره وظایف این حرفه‌است. فعالیت روابط عمومی چندان مستقیم و ملموس نیست و همین فرق آن باتبلیغات  است. کار روابط عمومی می‌تواند برای ساختن روابط تفاهم‌آمیز با کارکنان، مشتریان، سرمایه‌گذاران، رأی‌دهندگان و عموم مردم به کاررود .

تاریخچه روابط عمومی

ارتباط، فن انتقال اطلاعات، افکار و رفتارهای انسانی از یک شخص به شخص دیگر است و جریان پویایی محسوب می شود که در آن تبادل اطلاعات صورت می گیرد. این جریان می تواند به یکی از روش های‎ ‎رو در رو،‎ ‎یک طرفه،‎ ‎ارادی‎ ‎یا ‎غیر ارادی‎‎ و شفاهی‎ ‎یا‎ ‎غیر شفاهی ‎صورت پذیرد.

ارسطو فیلسوف یونانی نخستین کسی بود که به موضوع ارتباط به صورت علمی توجه داشته است و آن را جستجو برای دستیابی به تمام وسایل و امکانات ‏موجود به منظور تشویق دیگران تعریف می کند.

ارتباطات در گذشته های دور از راه هایی همچون دود، نور، آتش و ... انجام می شد اما با ورود تلگراف به زندگی بشر ارتباط شکل دیگری یافت و تکنولوژی های نوین یکی پس از دیگری بر نوع برقراری ارتباط تاثیر گذاشتند تا جایی که اکنون با بهره گرفتن از ابزارهای ارتباطی جدید، اطلاعات با سرعت بسیار زیاد در هر نقطه ای از این زمین پهناور در اختیار افراد قرار می گیرد.

روابط عمومی نیز دانش و فنی محسوب می شود که انجمن جهانی روابط عمومی آن را بخشی از وظایف مدیریت سازمان و عملی ممتد، مداوم و طرح ریزی شده می داند که به وسیله ی آن افراد و سازمان ها می کوشند تا تفاهم و پشتیبانی کسانی را که با آنها سر و کار دارند، به دست آورند.

اکنون فعالیت های روابط عمومی به صورت 2 طرفه است و مخاطب به صورت فعال و هوشمند عمل کرده و پیام های مورد نظر خود را آگاهانه انتخاب می کند و نسبت به آنها واکنش نشان می دهد.

اصطلاح روابط عمومی برای نخستین بار در جهان در اتحادیه ی راه آهن آمریکا به کار برده شد و در ایران نیز شرکت نفت نخستین نهادی بود که دفتر روابط عمومی را راه اندازی کرد.

روابط عمومی از زیر شاخه های ارتباطات اجتماعی به شمار می رود و به دلیل جایگاه ارزشمندش در ارتباطات درون و برون سازمانی، از نقش بسیار مهمی در پیشبرد اهداف سازمان ها و نهادها برخوردار است.
روابط عمومی ها وظایف گسترده ای را به عهده دارند که انجام آنها به اعمال مدیریت شایسته ی یک سازمان یا نهاد کمک خواهد کرد. از جمله ی این وظایف می توان به آگاه کردن و خبر دادن، ترغیب، تشویق، ترویج و تبلیغ، انجام تحقیقات اجتماعی و افکار سنجی و پیوند آن به منابع سازمان و عموم مردم اشاره کرد.

هماهنگی های مورد نیاز سازمان، برقراری ارتباط با فرد، گروه و سازمان ها به صورتی که برای آن موسسه یا سازمان اهمیت دارد یا در آینده خواهد داشت، از دیگر وظایف روابط عمومی محسوب می شود.

حرفه و فن روابط عمومی برای حفظ و ادامه ی حیات مدیریت ها به اندازه ای اهمیت دارد که به پیشنهاد شورای اطلاع رسانی دولت و تصویب شورای فرهنگ عمومی کشور، بیست و هفتم اردیبهشت به نام «روز ارتباطات و روابط عمومی» در تقویم رسمی کشور جای گرفت تا فرصتی برای تعالی و تکامل روابط عمومی در کشور فراهم و بیش از گذشته بر اهمیت فعالیت روابط عمومی ها تاکید شود.

اهمیت روابط عمومی

امروزه نقش روابط عمومی ها در کمک به تصمیم گیری های مدیریتی و استراتژیک یک سازمان نقشی قابل توجه است. نقش روابط عمومی به عنوان ابزار مدیریتی برای فعالیتهای حرفه ای، علمی و الکترونیکی،‌ از مشخصه های جدید روابط عمومی در عصر ارتباطات است. بنا بر این،‌ از نقاط برجسته و ممتاز در مدیریت استراتژیک، تأکید بر محیط برون سازمانی و حتی جهانی است و در واقع،‌ منظور از وظایف استراتژیک روابط عمومی، دخالت در روند تصمیم گیری سازمان است.

اهمیت جایگاه روابط عمومی در عصر ارتباطات و در دورانی که اطلاع‌رسانی در همه عرصه‌ها پیشتاز است، دوچندان شده است به گونه ای که موفقیت سازمان‌ها، ادارات و شرکت‌ها و دوامشان در عرصه‌ها و فعالیت های تخصصی به عملکرد روابط عمومی‌های آن‌ها وابسته است.

روابط عمومی مدون و برنامه ریزی شده یکی از ابزارهای قوی مدیریت افکار است، روابط عمومی به عنوان اصلی ترین حلقه ارتباط بین مدیران و کارکنان، مسئولیت خطیری در فرآیند دسترسی مدیران و افکار جمعی کارکنان دارند به همین دلیل توجه ویژه به روابط عمومی، به عنوان نهادی که می تواند به صورت نظام مند، برنامه ریزی شده و سنجیده در جهت ایجاد، حفظ و گسترش تعامل و تفاهم مدیران با کارکنان اقدام کند، بسیار حائز اهمیت است.

آنچه اهمیت دارد این است که کار روابط عمومی تسهیل و خدمت به مدیریت است نه مدیر. برای آنکه محور اساسی کار روابط عمومی کسب منافع برای کل سازمان است نه برای شخصی که در رأس هرم سازمانی قرار گرفته است. بنابراین باید به روابط عمومی و کارکردهای آن، بهتر و منطقی تر نگاه کرد. در این صورت است که روابط عمومی می‌تواند در سازمان موفق عمل کند.

نظام های تعاونی نمی توانند نسبت به تحولات ارتباطی، اجتماعی و اقتصادی بی تفاوت باشدو رشد تعاونی ها نیز در گرو راهکار هایی است که یکی از این راهکار ها حضوری موثر و توانمند در جوامع اطلاعاتی و دسترسی به حجم وسیعی از این اطلاعات است.این دسترسی در قالب روابط عمومی ها و ابزار های ارتباطی امکان پذیر است که می تواند به شکلی جامع این حضور را برجسته سازد. اما چگونگی این حضور نیز بدون داشتن پشتوانه های علمی محقق نخواهد شد.

بهرحال نگاه حاضر به روابط عمومی و جایگاه روابط عمومی در کشور با اجرایی شدن این توجهات می‌تواند گام‌های بلندی را در حرکت روبه رشد نظام ارتباطی و روابط عمومی درکشور بردارد و این حرفه و فن تخصصی را در جایگاه و مرتبه و منزلت واقعی خویش قرار دهد. در واقع می‌توان گفت روزملی ارتباطات و روابط عمومی می‌تواند نقطه عطفی را در توسعه و تحول واحدهای روابط عمومی در ایران ایجاد نماید.

روابط عمومی، ششمین شغل پراسترس در جهان

نوع کار روابط‌عمومی و مسئولیت‌هایی که برعهده این بخش قرار داده شده سبب شد تا حرفه روابط عمومی، ششمین شغل پراسترس در جهان شناخته شود. زیرا مدیران روابط عمومی‌ها افراد متخصص در زمبنه کنترل آسیب‌ها هستند و بنابراین نیازمند توانایی تفکر و عمل سریع در شرایط پراسترس و تنش زا هستند.

در این رابطه موسسه CareerCast  در معرفی مشاغل پراسترس روابط عمومی را در بین ۱۰ شغل در ردیف ششم و یک پله پایین ‌تر از جایگاه آن در سال گذشته (رتبه پنجم) قرار می‌دهد.

صدر این فهرست، پر است از مشاغلی که افراد با فعالیت در آنها در معرض خطر جسمی و واقعی هستند از قبیل شغل‌های نظامی،آتش نشانی و خلبان هواپیما که چهار جایگاه اول را به خود اختصاص داده‌اند.

پیام تبریک مقام معظم رهبری برای روز روابط عمومی
مقام معظم رهبری : روابط عمومی‌ها می‌توانند فعالیت نهادها را ارزیابی و منعکس کنند و مشخص‌کننده روش‌ها و نقص‌های دستگاه مربوط خود باشند.

دیدگاه مقام معظم رهبری در مورد روابط عمومی

بعضی معتقدند که روابط عمومی‌ها بایستی حقیقت مطلب در مورد دستگاه‌ها را بیان کنند زیرا مردم انتظار و توقع دارند که همه واقعیت‌ها را بشنوند. بعضی هم عقیده دارند علاوه بر گفتن این حقیقت باید نظر مردم نسبت به آن وزارتخانه نیز مشخص و منعکس شود. عده‌ای می‌گویند تنها چیزهای امیدبخش را باید به مردم گفت و مطالب یأس‌آفرین را نباید ارایه داد.

روابط عمومی‌ها باید روش خود را از بین این سلیقه‌ها انتخاب کنند. به نظر من شما باید مشخص کنید انتظار مردم و دستگاه‌ها از شما چیست. باید با مردم صادقانه رفتار شود و با زبان فریب با آنها رفتار نشود. مهم‌ترین ممیزه جمهوری اسلامی ایران در بخش تشکیلات این است که مردم،‌ مسئولان را از خود می‌دانسته و توقع غیرواقعی شنیدن و حرف سست شنیدن را ندارند. آنان حرف صادقانه می‌خواهند.

از سوی دیگر لزومی ندارد همه حقایق را به مردم بگویید و این منافاتی با صادقانه بودن با مردم ندارد. باید ترکیبی از این دو شیوه را اتخاذ کرد. یعنی صادقانه،‌ دور از اغراق و بدون قصد سرگرم کردن مردم با آنها ارتباط برقرار کرد.

 

اصل این است که همه سخنان صدق به مردم منتقل نشود تا دشمن از خفایای دستگاه‌ها آگاه نشود. هیچ لزومی ندارد همه مسایل و دقایق را با شعار صدق و حسن نیت بگوییم. کسانی که خطاب به مردم از دستگاه‌های مختلف انتقاد می‌کنند و ضعف‌های آن را گوشزد و اتمام حجت می‌کنند کار غلطی انجام می‌دهند،‌ زیرا این اتمام حجت باید با مقام مافوق مثلا دولت یا مجلس صورت گیرد نه اینکه چنین اتمام حجتی دل مردم را خالی کند. این نشانه برخورد صادقانه نیست بلکه ساده‌لوحانه است.

باید مردم به دستگاه‌های اطمینان پیدا کنند،‌ وعده‌های پوچ و صریح به مردم لزوم ندارد،‌ در بیان حقیقت زبان صدق لازم است.

ما بایستی بلندگوی مردم نسبت به خود را همواره باز نگه‌‌داریم به هر صورتی که ممکن است ما باید همیشه به گوش باشیم وگرنه چیزهایی از ما فوت می‌شود که در تصمیم‌گیری‌های ما موثر خواهند بود.

نقص بزرگ دچار شدن به افراط یا تفریط در رابطه با مردم است. به این معنی که گاهی آن قدر چیزی نگفته‌‌ایم که اصلا مردم اطلاعی از جریانات پیدا نکرده‌اند. مثلا مردم هنوز از کارهایی که شده است، خبر ندارند. مردم ما نمی‌دانند که پس از پیروزی انقلاب چه تحولاتی صورت گرفته و همین امر موجب شد که امام فرمودند مسئولان باید کارهای خود را به مردم گوشزد کنند. گاهی هم در تبلیغ و بیان مطلب چنان زیاده‌روی و بدلحنی کرده‌ایم که به ضدتبلیغ مبدل شده است که آثار بد آن از تبلیغات سوء شاید کمتر نباشد. زیان تبلیغ و لحن تبلیغ گاهی در خدمت ضدتبلیغ قرار می‌گیرد. بسیاری از اخباری که به رسانه‌ها داده می‌شود از طریق روابط عمومی انجام می‌گیرد و باید از افراط و تفریط دور باشد، در عین حال مسئولان در تنظیم خبر و در زمینه ارایه خبر مسئول هستند.

نکته دیگر این است که برادران باید قدری در توسعه دادن به انتشارات روابط عمومی‌ها قناعت کنند. زیرا زیاد شدن خبرنامه‌ها هیچ لزومی ندارد. روح مصوبات مجلس هم همین بود که جلوی این کار را بگیرند اما این توسعه متاسفانه هنوز هم وجود دارد اما کارهای ابتکاری را باید توسعه داد. از جمله نظارت دادن خود مسئول به کار خود وی و تهیه جدول‌ها و نمودارها برای دیدن مسئولان که چه کارهایی کرده است.

روابط عمومی بهترین نمایانگر اوضاع داخلی وزارتخانه از یک سو و از سوی دیگر منعکس‌کننده چگونگی مسایلی است که در آن نهاد می‌گذرد. سلامت یک دستگاه به اتصال اجزای آن و هم‌نوایی و هم‌سازی آنها ارتباط دارد. روابط عمومی‌ها می‌توانند فعالیت نهادها را ارزیابی و منعکس کنند و مشخص‌کننده روش‌ها و نقص‌های دستگاه مربوط خود باشند.